تأثیر اعتیاد بر بیماری های قلبی ـ عروقی
اعتیاد به تریاك تأثیر مخربی بر بیماری های قلبی- عروقی دارد و بیماران قلبی را كه نیاز به جراحی دارند، با مشكل مواجه می كند.
بررسی ها نشان می دهد كه تریاك، تأثیر مخربی بر عوامل خطر جدید بیماری های قلبی - عروقی دارد و غلظت خون در مصرف كنندگان مرفین با افزایش زمان مصرف بالا می رود، اگر چه به نظر می رسد برخی از عوامل، خطر این بیماری ها را بهبود می بخشد اما این اثرات، كوتاه مدت و اصولاً كاذب هستند.
دكتر رضا رستمی، روانپزشك و دانشیار دانشگاه تهران دراین خصوص به همشهری گفت: وابستگی به مواد مخدر پدیده‌ای زیستی و بر 2 نوع است:
1- وابستگی روحی؛ به این صورت كه بیمار با اصرار به دنبال مصرف مواد‌مخدر می رود تا حالات روحی و شخصی خود راخوشایند كند.
2- وابستگی بدنی، یعنی حالتی كه قطع دارو باعث به وجود آمدن علائمی می شود كه خوشایند بیمار نیست. گفته می شود كه بدن به یك حالت تعادلی جدید در خلال مصرف مواد‌مخدر می رسد كه اگر این تعادل با مصرف نكردن مواد‌مخدر به هم بخورد، بدن به گونه‌ای مخالف عمل می كند و علائم ناخوشایند بروز می نماید.
وابستگی روحی تقریباً همیشه قبل از وابستگی بدنی به وجود می آید، اما ضرورتا‍ً منجر به آن نمی شود.
درسال 1964 میلادی، سازمان بهداشت جهانی به این نتیجه رسید كه اصطلاح اعتیاد، دیگر یك اصطلاح علمی نیست و پیشنهاد كرد كه اصطلاح وابستگی دارویی را به جای اعتیاد به كار ببرند اما به رغم این موضوع، از كلمه اعتیاد هنوز هم به طور وسیعی استفاده می شود.
وی افزود: بهایی كه یك جامعه برای طبقه بندی یك ماده به عنوان غیرمجاز می پردازد، كارهای خلافی است كه از این دسته بندی، ناشی می شود. در جامعه ما یكی از علل اعتیاد به تریاك، فقر فرهنگی و دریافت اطلاعات غلط راجع به تریاك توسط عوام است. برای مثال عده‌ای به تصور این كه مصرف تریاك برای بیماری های قلبی مفید است و یا قند خون را پایین می آورد، به این ماده خانمان سوز پناه می برند.
به گفته وی، بعضی ها معتقدند كه سیگار روزنه ای برای ورود به دنیای مواد‌مخدر است. افرادی كه پدر و مادر آن ها از هم جدا شده‌اند و افرادی كه یكی از اعضای خانواده شان معتاد هستند، بیشتر در معرض خطر اعتیاد هستند.
سه چهارم نوزادانی كه از مادران معتاد متولد می شوند علائم قطع ماده مخدر را تجربه می كنند و اعتیاد نوزادان و شیرخواران از معضلات اجتماعی بسیار دردناك برای هر جامعه است. نزدیك به 90 درصد از معتادان به تریاك یك اختلال روانی مشخص دارند كه این اختلال در اغلب موارد افسردگی است. شخصیت ضد‌اجتماعی و اضطراب هم از اختلالات شایع در میان معتادان به تریاك است.
نشانه‌های بالینی مصرف تریاك
اگر چه آلكالوئید های زیادی در تریاك وجود دارد و این روزها تریاك هایی كه به دست مردم می رسد بسیار بسیار ناخالص است و هر گونه تظاهرات بالینی غیرمترقبه ای ممكن است با مصرف تریاك های ناخالص اعم از مرگ ناگهانی، سكته قلبی و مغزی، استفراغ، سر درد، سرگیجه، جنون آنی و روان پریشی اتفاق بیفتد، با وجود این نشانه‌های بالینی مرفین را می توان به عنوان الگویی برای بقیه مواد خانواده تریاك به كار برد. تسكین، چرت زدن، تغییرات خلقی و ابری شدن قوای مغزی به دنبال استفاده از 5 تا 10 میلی گرم مرفین به وجود می‌آید.
علائم دیگر شامل احساس گرما، سنگینی دست و پا و خشكی دهان است. صورت و به خصوص بینی ممكن است به خارش بیفتد و برافروخته شود كه شاید به خاطر آزاد شدن هیستامین باشد. بعضی از بیماران دچار سرخوشی می شوند كه ممكن است 10 تا 30 دقیقه طول بكشد.
در كسانی كه تریاك یا هروئین را به صورت تزریق سیاهرگی استفاده می نمایند، یك احساس اوج آنی به آنها دست می دهد كه به سبب سریع رسیدن مواد به مغز است.
به اعتقاد متخصصان، اثر ضد‌درد مرفین انتخابی است. در واقع آستانه تحریك انتهای عصبی به تحریك دردناك تغییری پیدا نمی كند و انتقال عصبی درد هم بدون تغییر باقی می ماند. تنها درك و حس درد است كه تحت تأثیر قرار می گیرد و در واقع بیمار نسبت به درد بی تفاوت می شود. بسیاری از افراد كه نخستین بار تریاك را تجربه می كنند، نه تنها سرخوش نمی شوند، بلكه حال شان بد شده و به تهوع و استفراغ دچار می شوند.
مرفین تضعیف كننده ی دستگاه تنفسی است و این عمل را با اثر مستقیم روی مركز تنفسی در ساقه مغز اعمال می كند. در انسان، مرگ در اثر زیادی مصرف تریاك تقریباً همیشه به سبب ایست تنفسی است. تغییر در فشار خون، ضربان قلب و گردش خون مغز هم ممكن است ایجاد شود كه در مقایسه با تغییرات تنفسی اهمیت زیادی ندارد.
مرگ ناگهانی با مصرف مقادیر ناچیزی از تریاك به سبب به وجود آمدن واكنش های حساسیتی، شوك آنافیلاكتیك و ورم ریه ها ممكن است اتفاق بیفتد. اثرات دیگر مرفین شامل تنگ شدن مردمك چشم، انقباض عضلات صاف، مانند عضله رحم و مجاری صفراوی و یبوست است.
همچنین علائم قطع تریاك عبارتند از: درد عضلانی شدید، استخوان درد، اسهال شدید، شكم درد، آبریزش بینی، اشك ریزش، سیخ شدن موهای بدن، خمیازه كشیدن، گشاد شدن مردمك‌های چشم، بالا رفتن فشار خون، بالا رفتن تعداد ضربان قلب، به هم خوردن تنظیم سیستم حرارتی بدن كه شامل تب هم می شود. یك معتاد به ندرت در اثر ترك اعتیاد می میرد، مگر این كه از قبل به یك بیماری شدید جسمی مثل بیماری قلبی مبتلا باشد.
حالت‌هایی مانند بی خوابی، كند شدن تعداد ضربان قلب، تغییرات حرارت بدن و گرایش شدید برای استفاده مجدد از تریاك ممكن است تا ماه ها بعد از قطع مصرف تریاك در بدن باقی بماند. علائم دیگر قطع تریاك شامل: بی قراری، تحریك پذیری شدید، افسردگی، لرزش اندام ها، ضعف شدید بدن، تهوع و استفراغ است. بیشتر علائمی كه برای قطع تریاك ذكر شد، حالتی شبیه به تصویر بالینی یك آنفلوانزا است.
درمان اعتیاد به تریاك
برای درمان اعتیاد به تریاك علاوه بر درمان دارویی، روان درمانی هم لازم است. معمولاً افرادی كه به طور دراز مدت به تریاك وابسته اند، بیشتر مناسب برای درمان دارویی هستند، ولی در مورد افرادی كه مدت كوتاهی از اعتیادشان می گذرد روان درمانی مؤثرتر است.
اساس درمان دارویی اعتیاد به تریاك، بر سم زدایی تدریجی استوار است. دارویی كه برای سم زدایی تریاك به كار می رود، می بایست خصوصیات زیر را داشته باشد:
1- طولانی اثر‌تر از تریاك باشد.
2- از راه خوراكی قابل استفاده باشد.
3- از لحاظ شیمیایی به تریاك شبیه باشد.
4- بیمار را به خود جذب كند تا دیگر سراغ تریاك نرود.
درصورت دارا بودن این خصوصیات، می توان دارو را آرام آرام كم و آن را قطع كرد.
*مطالب مرتبط:
تاثیر الكل و مواد مخدر بر قسمت های مختلف بدن
اصول ترك و درمان اعتیاد به مواد مخدر
تاثیر سیگار بر اثر بخشی داروها
بخش تغذیه و سلامت تبیان
